Phần trăm (%) không phải là đơn vị quá xa lạ, chúng ta được làm quen với đơn vị này từ khi đi học, khi đến tuổi lao động chúng ta thường xuyên sử dụng trong công việc hàng ngày, kể cả trong cuộc sống cũng khá nhiều. Nhưng liệu bạn đã biết cách tính phần trăm trong các trường hợp? và áp dụng vào công cụ Excel như thế nào để công việc của bạn có hiệu quả, rút ngắn được thời gian tính toán?
Với những ai thường xuyên làm việc với excel chắc chắn đã, đang hoặc sẽ gặp phải trường hợp phải tính phần trăm về một vấn đề nào đó. Vì thế dưới đây chúng tôi sẽ giúp bạn tìm hiểu cách tính một cách chính xác nhấp và áp dụng vào trong công cụ excel như thế nào, cùng với đó là những ví dụ để bạn có thể hiểu hơn về cách tính này. Việc biết cách để tính tỷ lệ phần trăm sẽ khá hữu ích trong các tình huống khác nhau, excel cung cấp các cách khác nhau để tính toán tỷ lệ phần trăm như tính thuế bán hàng cho việc mua bán, tỷ lệ cho các câu trả lời đúng, hay tỷ lệ % cho sự thay đổi giữa hai giá trị.
Công thức tính tỷ lệ phần trăm
Cách tính tỉ số phần trăm
Để thực hiện các phép tính về tỉ số phần trăm, ta thực hiện phép chia tỉ số như với những số bình thường rồi nhân với 100 và ghi ký hiệu% vào bên phải của kết quả đó.
Ví dụ: Công ty D đạt doanh thu năm 2016 là $400.000 và doanh thu năm 2017 là $500.000. Hỏi sự thay đổi giữa hai năm tính theo tỷ lệ % là bao nhiêu?
Ta áp dụng việc tính tỉ lệ % của bài toán này như sau: Chia doanh thu năm thứ 2 ($500.000) cho doanh thu năm thứ nhất ($400.000) sau đó trừ đi 1 sẽ ra được kết quả: = (500.000:400.000)-1= 25%.
Công thức tính tỉ lệ phần trăm
Chúng ta có các dạng toán tính tỉ lệ % như sau:
- Tính tỉ số phần trăm của 2 số a và b.
- Tính phần trăm của số a cho trước.
- Tìm số A biết a% của số đó.
Những dạng tính này chúng ta không chỉ gặp trong các bài tập đối với các bạn học sinh, sinh viên mà nhất là trong công việc chắc chắn sẽ gặp trong các nghiệp vụ với những con số phức tạp. Dưới đây là những ví dụ minh họa:
Ví dụ1: Cách tính phần trăm tiền của một tổng
Sau đây là cách tính phần trăm tiền (key phụ) nếu bạn biết tổng số và số tiền, ví dụ dưới đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về cách tính và vận dụng được vào trong các trường hợp.
Công ty A có doanh thu trong quý này là $124.000, hãy tính tỉ lệ phần trăm của $20.000 trong tổng này.
Ta có phần trăm của $20.000 = (20.000:124.000)100% = 16%
Ví dụ2: Tính A khi biết a% của số đó
Giá bán của một chiếc áo là $15, tức giảm 15% so với giá gốc, hỏi giá gốc là bao nhiêu.
Trong ví dụ này tức bạn muốn tìm số mà 85% của nó là 15.
Nếu B2 là giá bán và C2 là mức 75% bạn có thể nhập công thức B3/C3 vào cột giá gốc D3 để tìm ra giá gốc sau đó dung chuột đặt kéo phần ô vuông in đậm của ô D3 xuống các dòng còn lại sẽ hiển thị được giá gốc của toàn bộ các sản phẩn cho bạn, được biểu thị ở hình trên.
Công thức tính phần trăm lợi nhuận
Bạn có thể tính phần trăm về lợi nhuận của năm sau so với năm trước, quý sau so với quý trước, tháng sau so với tháng trước một cách dễ dàng với công thức:
%(tăng trưởng, lợi nhuận,…) = (năm sau – năm trước)/ năn trước*100.
Đơn vị tính của công thức này là %. Trên thực tế có rất nhiều trường hợp năm sau giảm hơn so với năm trước, theo đó % sẽ là số âm, thay vì tăng thì sẽ là giảm bằng đó %.
Ví dụ về tính phần trăm lợi nhuận
Công thức dưới đây hướng dẫn bạn tính phần trăm chênh lệch giữa 2 năm, phần trăm tăng trưởng của năm sau so với năm trước, thể hiện ở ví dụ sau.
Một công ty A có doanh thu năm 2016 là 114 tỷ đồng, doanh thu năm 2017 là 130 tỷ đồng. Tính mức phần trăm tăng trưởng doanh thu của năm 2017 là bao nhiêu%?
Như vậy ta có:
% tăng trưởng 2017 = (doanh thu 2017-doanh thu 2016)/doanh thu 2016*100=(130-114)/114= 14.04%.
Từ kết quả trên chúng ta có thể kết luận rằng mức tăng trưởng của năm 2017 tăng 14.04% so với năm 2016.
Cách tính phần trăm hoàn thành, đạt mức bao nhiêu
Để hiểu rõ hơn bạn có thể tham khảo ví dụ sau đây: Công ty cổ phần E đặt ra mục tiêu cho năm 2017 là 155 tỷ đồng, tuy nhiên tính cho tới quý 3 năm 2017 đã đạt tổng mức doanh thu là 150 tỷ đồng, hoặc đã đạt được 160 tỷ đồng thì % đã đạt được so với mục tiêu đề ra là bao nhiêu.
Ta có công thức tính % đã hoàn thành như sau:
% đã hoàn thành = doanh thu đã đạt được/ doanh thu đã đặt ra *100 đơn vị tính là %.
Áp dụng công thức trên vào ví dụ ta có khi đạt được 150 tỷ đồng thì: Số phần trăm đã đạt được là 150/155*100= 96,77%.
- Như vậy chỉ sau 3 quý doanh thu của công ty cổ phần E đã đạt được 96,77% mục tiêu đề ra, gần hoàn thành mục tiêu.
- Khi đạt được 160 tỷ đồng thì số phần trăm đã đạt được là 160/155*100=103%.
- Như vậy chỉ sau 3 quý công ty đã hoàn thành mục tiêu và vượt mục tiêu đề ra 6%.
Cách tính phân trăm hàng hóa
Cách tính này được sử dụng khá nhiều trong cuộc sống còn được gọi là cách tính phần trăm chiết khấu, khi đi chợ, siêu thị mua hàng.
Công thức tính: Số tiền giảm = số phần trăm * giá/100.
Để hiểu rõ hơn chúng ta đi tìm hiểu ví dụ sau: Khi bạn mua một cái điện thoại iPhon X trị giá 50 triệu đồng, và được cửa hàng khuyến mãi 9% vậy bạn được giảm bao nhiêu tiền?
Như vậy Áp dụng cách tính phần trăm giảm giá ta sẽ có số tiền bạn được giảm là 9*50.000.000 / 100 = 4.500.000 và bạn sẽ mua iphon X với giá 45.500.000.
Ta sẽ có cách tính nhanh hơn các bạn có thể lấy tính ra số thập phân của % trước tức là ví dụ 9% thì bạn sẽ lấy 9/100=0.09 sau đó nhân với mức giá sẽ ra số giảm.
Phần trăm chiếm trên tổng số
Cách tính phần trăm trong toán học này chúng ta gặp khá nhiều trong các bài tập của các em học sinh, hoặc khi tính thống kê số lượng hàng, tổng kết cuối năm,… cùng tìm hiểu cụ thể qua ví dụ dưới đây.
Ví dụ: Trong lớp học có 30 nam và 34 nữ, hỏi số nữ chiếm bao nhiêu % của lớp đó.
Áp dụng công thức: % nữ = số học sinh nữ / (số học sinh nam + số học sinh nữ)*100 = 34/(30+34)*100 = 45.95%.
Như vậy số học sinh nữ chiếm khoảng 46% tổng số học sinh của lớp.
Cách tính phần trăm lãi xuất ngân hàng
Dựa vào % lãi xuất ngân hàng chúng ta có thể tính được tiền lãi phải trả hoặc được nhận trong một thời gian nhất định. Thể hiện qua ví dụ dưới đây.
Ví dụ: Ngân hàng Vietcombank đưa ra mức lãi suất cho 12 tháng là 9% và 6 tháng là 7% vậy số tiền lãi bạn được lãnh sẽ là bao nhiêu tiền?
- Để hiểu được, trước tiên chúng ta cần biết rằng, mức lãi suất được đưa ra của các ngân hàng tại Việt Nam đều tính dưa trên 1 năm, tức là lãi suất 9% 1 năm và 7% 1 năm, có nhiều người hiểu sai 9% 1 năm và 7% 6 tháng thì không phải. Như vậy khi bạn gửi 6 tháng thì bạn chỉ được hưởn nửa số % lãi xuất ngân hàng đã đưa ra.
- Bạn có 1 tỷ gửi ngân hàng Vietcombank trong vòng 1 năm với lãi suất 9% bạn sẽ nhận được tiền lãi là: 1 tỷ *(9/100)*(12/12) = 90.000.000đ
- Nếu cũng 1 tỷ đó mà bạn gửi 6 tháng thì ngân hàng sẽ áp dụng mức lãi 7% như vậy tiền lãi bạn nhận được sẽ là: 1 tỷ *(7/100)*(6/12)= 35.000.000đ
Tính phần trăm tăng giá
Cách tính phần trăm tăng giảm khá đơn giản, cũng như tính % giảm, muốn tính % tăng giá bạn hãy cộng thêm số % tăng giá đó với 100%.
Công thức tính giá tăng: Giá tiền phải trả = giá bán trước đây x(100%+% tăng giá)
Ví dụ:
Bạn mua sạc dự phòng tại 1 cửa hàng chuyên bán phụ kiện điện thoại với giá 500.000 đồng, do mặt hàng này khan hiếm, sản xuất cầm chừng nên sản phẩm này tăng giá thêm 10% thì bạn phải mua giá sản phẩm này hiện tại là bao nhiêu?
Ta có giá tiền bạn phải trả cho chiếc sạc dự phòng hiện tại là = 500.000*(100%+10%)= 550.000.
Cách tính phần trăm lương
Cách tính phần trăm lương này cần được người lao động hiểu rõ để hiểu và biết được số tiền mình được trả có chính xác hay không. Chúng ta theo dõi ví dụ dưới đây:
Anh A đi làm từ ngày 10 tháng 6/2017 (thời gian thử việc là 2 tháng kể từ ngày đi làm như trên) vậy trong tháng 6 lương anh A sẽ được tính như thế nào? Biết rằng lương thử việc là 80% lương chính thức là 7 triệu. Lương cơ bản là 3.5 triệu (theo mức lương thử việc)?
- Lương chính thức anh A là 7 triệu => lương thử việc tháng 6 là 80%*7 triệu = 5,6 triệu. Nếu anh A đi làm chọn tháng 6 thì số tiền anh nhận được là 5.6 triệu.
- Số ngày công đi làm thực tế của anh A (không tính ngày nghỉ cuối tuần hay lễ, số ngày công của anh A trong tháng 6 là 18 ngày).
Nên số tiền anh A nhận được trong 18 ngày là 5.6 triệu x18/22 = 4582 ngàn đồng.
Áp dụng cách tính phần trăm trong excel
Trên đây là các công thức và ví dụ để bạn hiểu rõ được cách tính tuy nhiên hiện nay công nghệ phát triển, công việc tính toán sẽ được sự trợ giúp của excel, vậy tại sao chúng ta không tận dụng để đẩy nhanh tiến độ công việc. Dưới đây chúng tôi sẽ hướng dẫn cách tính phần trăm trong excel cho bạn tham khảo.
Tính tỉ lệ phần trăm hàng đã bán
Ví dụ: Cho bảng thống kê các mặt hàng và số lượng đã bán, tính % số lượng hàng đã bán.
Theo đó công thức tính phần trăm hàng đã bán khá dễ bạn chỉ cần lấy hàng đã bán chia cho tổng số hàng theo như hình.
Sau đó kéo công thức dưới các hàng khác, lúc này kết quả sẽ trả về số thập phân và thường lớn 0 nhỏ hơn 1 tùy vào các bài toán cụ thể trong tình huống thực tế.
Sau đó tại tab “Home” mục “Number” bạn chọn như hình vẽ sẽ hiển thị ra cửa sổ Format Cells để bạn định dạng.
Chọn Percentage trong tab number của cửa sổ Format Cells, tại đay bạn chọn số phần làm tròn sau dấu phẩy, có thể chọn 2 hoặc 0 tùy yêu cầu, tiếp đó nhấp OK, ta được kết quả như hình trên.
Tính toán tăng tỷ lệ phần trăm
Cho bảng chi phí của các tháng bên dưới, với số chi phí tăng là 8% tính số tiền sau khi chi phí tăng
Tại ô A17 bạn gõ With 8% increase, tại ô B17 nhập công thức =B16*1.08 ta được kết quả như hình bên trên.
Tính tỷ lệ phần trăm giảm bằng excel
Cũng bảng chi phí trên, các nhà quản lý quyết định giảm 9% trên tổng các chi phí vậy ta làm như sau:
Trong ô A18, nhập With 8% decrease, sau đó tại B18 nhập công thức =B16*0.92 bạn sẽ có được kết quả như hình bên trên.
Cách tính thay đổi tỷ lệ phần trăm trong excel
Bạn có thể tính toán phần trăm thay đổi từ tháng này đến tháng tiếp theo để có thể dễ dàng theo dõi hơn. Sử dụng bảng chi phí trên ta thực hiện ở cột C.
Sử dụng công thức tính thay đổi tỷ lệ % là: (giá trị mới – giá trị cũ)/ giá trị mới.
Tháng 1 là tháng đầu tiên nên không thay đổi tỷ lệ %, thay đổi đầu tiên sẽ là từ tháng 1 tới tháng 2, vì thế chúng ta sẽ đặt con số bên cạnh tháng 2 để dễ dàng theo dõi hơn.
Bước 1: Đầu tiên để thay đổi tính toán phần trăm, nhập công thức Excel trong ô C4: =(B4-B3)/B4.
Bước 2: Excel sẽ hiển thị số thập phân, do đó nhấp vào nút Percent Style trên Ribbon (hoặc sử dụng các phím tắt đề cập trên) để định dạng phần trăm. Bây giờ, chúng ta biết những thay đổi phần trăm từ tháng một qua tháng hai, chúng ta có thể dùng hàm AutoFill tự động điền xuống cột C để hiển thị phần trăm còn lại thay đổi cho cả năm.
Bước 3: Cuộn con trỏ qua dấu chấm ở góc dưới bên phải của ô hiển thị -6.98%.
Bước 4: Định dạng % cho cột ta được kết quả như hình trên.
Như vậy, chúng tôi đã hướng dẫn rất chi tiết các bạn về các công thức cách tính phần trăm, với các công thức tính ở trên bạn có thể áp dụng được rất nhiều trong thực tế, trong nghiệp vụ, để có thể kết hợp với excel bạn phải hiểu cách tính, bản chất của công thức, và các công thức đó đúng hay sai sau đó thiết lập với các hàm trong excel để ra được kết quả.
Tính tỉ lệ phần trăm không phức tạp, việc tính toán trên excel bằng cách sử dụng quy tắc tương tự của toán học, excel cũng tuân thủ tiêu chuẩn tính toán khi bạn thực hiện phép tính cộng, phép trừ và nhân công thức, vì thế việc hiểu được các công thức và vận dụng vào excel sẽ vô cùng quan trọng.
